Thema Bedrijfswagens & Connected Cars | Telematica in wagenparken maakt een explosieve groei door
Een connected car is als het ware transparant. Hij laat zijn directe omgeving zien hoeveel brandstof hij nog in de tank heeft, hoe lang hij al onderweg is, dat de chauffeur gezien het regelmatig inschakelen van de lane assist kennelijk moe is, en hij laat de dealer zelf weten dat hij een storing heeft. Als de nood aan de man is kan hij ook zelf de hulpdiensten bellen.
Als het de auto is van een particuliere klant is de autofabrikant meestal de ontvanger van de data; hij distribueert deze naar zijn netwerk van dealers en andere partners die namens hem diensten verlenen. Bij zakenauto’s kan de wagenparkbeheerder zelf die data ontvangen, via een platform. Bedrijven die dit soort platforms aanbieden komen er steeds meer, want deze toepassing van telematica is flink aan het groeien.
Fleetowners moeten wennen aan de nieuwe mogelijkheden.
Vrijwel alle autofabrikanten proberen de digitale dienstverlening rond hun connected cars zelf te organiseren. Zo heeft Mercedes-Benz zijn Connect Business opgezet. Na de eerste start in Duitsland in 2017 is het in januari van dit jaar ook in Nederland en België operationeel geworden. “Er zijn nu zo’n veertig bedrijven aangesloten”, vertelt Elisabeth Haeck, manager connect business voor Nederland en België. “Daarbij gaat het om wagenparken van personenauto’s. Er wordt nu nog gewerkt aan een Connect Business-oplossing voor bedrijfswagens, daarbij komt ook een mogelijkheid om voertuigen van andere merken aan te sluiten.” Het systeem kan al functioneren voor alle auto’s van het merk Mercedes-Benz, omdat die al vanaf bouwjaar 2014 zijn uitgerust met de benodigde communicatie-module. “Die gaat pas aan wanneer een bedrijf een overeenkomst met ons heeft gesloten.”
De hardware
Een auto die connected is, heeft daarvoor een installatie nodig die gegevens kan versturen en ontvangen. Over het algemeen gebeurt dit met een simkaart en wordt het 2G of 3G-netwerk voor het dataverkeer gebruikt. Een simkaart zit in veel nieuwe auto’s, omdat die nodig is voor E-call, het automatische noodsignaal dat sinds dit jaar verplicht is in alle nieuwe modellen. Tomtom leverde al telematicasystemen voordat E-call bestond en heeft hiervoor eigen hardware ontwikkeld. Free2Move werkt op basis van de Connect Box, ook die is uitgerust met een simkaart.
Frank Alofs, Operations Director bij ALD Automotive Nederland, ziet veel mogelijkheden in de toepassing van connected car services bij het ontzorgen van leaserijders en het bieden van extra gemak. “Het is jammer dat ieder automerk zijn eigen standaard voor connected car-techniek gebruikt, waardoor integratie of gebruik van die techniek voor de leasemaatschappijen uitdagender is dan nodig. Daar zien we graag verandering in.”
Op dit moment is Mercedes-Benz Connect Business nog een kosteloze dienstverlening, dat wordt anders als het volgend jaar met extra functionaliteiten wordt uitgebreid. “We werken nu onder meer aan een module om carsharing binnen een wagenpark mogelijk te maken. Daarmee kan een bedrijf zijn poolauto’s efficiënter inzetten en de bezettingsgraad verhogen. Ook is het de bedoeling om te komen met een Ecoscore voor ieder voertuig, waarbij onze Digital Fleet Consultant onder meer tips geeft aan de berijder om zijn rijstijl te verbeteren, maar ook aan de wagenparkbeheerder om de CO2-emissie te verlagen en de brandstofefficiency te verhogen. En tenslotte is er ook een module in ontwikkeling die de dealer direct betrekt bij de informatie over de conditie van het voertuig. Als een auto aangeeft dat hij een onderhoudsbeurt nodig heeft, gaat die informatie nu nog naar de wagenparkbeheerder. In de toekomst kan die ervoor kiezen om zulke informatie direct door te laten sturen naar de dealer, zodat die meteen actie kan ondernemen.”
Nieuwe mogelijkheden
Ook PSA Group heeft een dergelijke onderneming opgezet. Free2Move heeft in ons land de pilotfase afgerond. “Op dit moment hebben wij al een belangrijk aantal wagenparken aangesloten en zijn we in overleg met verschillende bedrijven”, zegt Ferdinand van den Berg, manager Connected Mobility. Hij ziet dat wagenparkbeheerders wel moeten wennen aan de nieuwe mogelijkheden. “We komen regelmatig met oplossingen voor problemen waarvan ze dachten dat die onoplosbaar waren. Zoals niet te herleiden schades of bekeuringen, en tankbeurten waarbij een wel heel groot deel van de brandstof niet in de auto terecht komt.” Dergelijke problemen zijn allemaal te ondervangen met gebruikmaking van de juiste data, zegt Van den Berg. “We kunnen laten zien hoeveel brandstof er bij elke tankbeurt in de tank gaat en schades kunnen we vaak traceren omdat veel onderdelen zijn geïntegreerd in het CAN-bus systeem en daarom registeren wanneer ze uitvallen. Zo leveren wij realtime een crashreport bij schades. Ook bekeuringen kunnen we linken aan een berijder, omdat we driver-ID’s kunnen toepassen.”
Tussen deze nieuwe aanbieders op de markt is Tomtom Telematics een eminence grise. Dit bedrijf levert al meer dan zeventien jaar hardware en software waarmee bedrijven hun wagenpark kunnen aansturen. “Wereldwijd hebben we nu 848 duizend voertuigen verbonden, bij meer dan 49 duizend klanten”, zegt salesdirector René de Jong. Hij noemt de bezorgdienst van Albert Heijn als voorbeeld. “Voor AH is klanttevredenheid een belangrijk doel. En de klant wil weten of zijn boodschappen op tijd worden bezorgd.” Als de bezorger de bestelling van de klant binnenkrijgt wordt die opdracht vanzelf omgezet in een routebeschrijving. De bestelwagens van de supermarktketen zijn voorzien van boordcomputers die gecombineerd zijn met navigatie. “Zo kunnen we consumenten nog preciezer op de hoogte te houden van de verwachte aankomsttijd, rekening houdend met de verkeersdrukte. De bezorger kan zich concentreren op de weg en hoeft niet de klant of de planningsafdeling te informeren over de situatie op de weg.”
En belangrijke voorwaarde is dat de werkgever het verzameldoel duidelijk omschrijft.
De toepassingen van telematica zijn dus eindeloos. Voor wagenparkbeheerders moet dat een luilekkerland zijn, maar ze moeten daarbij wel rekening houden met de privacy van hun werknemers.
Frank Alofs, operations director bij ALD Automotive Nederland, merkt dat ook: “We zien vooral dat de klanten met grotere vloten en grijs kenteken gebruik maken van connected car technologie bij het beheer van het wagenpark, dan gaat het vooral om het optimaliseren van de vlootinzet en digitale werkorders. Bij gele wagenparken zien we dat werkgevers nog wat terughoudend zijn.”
Die terughoudendheid heeft alles te maken met de nieuwe wet op de privacy. Die stelt nog strenger dan voorheen eisen aan de gegevens die door bedrijven (de werkgever) over consumenten (de werknemer) worden verzameld. Verschillende pogingen van ondernemingen om de autodata te gebruiken voor onder andere fleetmanagement, zijn in het recente verleden stuk gelopen op bezwaren van de Ondernemingsraad. En sommige bedrijven gebruiken de techniek wel, maar alleen voor informatie als kilometerstanden en brandstofverbruik.
Afspraken maken
Met name een functionaliteit als geolokalisatie is in het kader van de privacywetgeving een lastig onderwerp, weet Elisabeth Haeck van Mercedes-Benz. “Veel bedrijven hebben een strenge Ondernemingsraad die fel gekant is tegen geolokalisatie, wat bij ons onder de module Vehicle Logistics valt. Daarom maken niet alle bedrijven daar gebruik van alle mogelijkheden die we bieden: bedrijven kiezen zelf welke services geactiveerd worden voor welke voertuigen.”
Toch meent Haeck dat er wel afspraken te maken zijn met een OR. “Over het verzamelen van informatie over kilometrages en onderhoudsmeldingen door het voertuig, wat wij Vehicle Monitoring & Maintenance noemen, is met een OR vaak wel een compromis te sluiten. Want dit soort informatie wordt nu ook al gebruikt, alleen dan via de leasemaatschappij.”
De klant wil weten of zijn boodschappen op tijd worden bezorgd
Ook Ferdinand van den Berg denkt dat er echter wel degelijk een oplossing is. “Een belangrijke voorwaarde is dat de werkgever het verzameldoel duidelijk omschrijft en dat er vanuit de bedrijfsleiding hierover voldoende transparantie is”, zegt hij. “Wij adviseren bedrijven dan ook om dit te bespreken met de Ondernemingsraad. Laat je werknemers zien welke data je verzamelt en waarom je dat doet. Uiteindelijk is het in het belang van de onderneming en dus ook in dat van haar werknemers.”
Niet zelfrijdend, wel… zelfbeherend?
Om spraakverwarring te voorkomen: connected car technieken en telematica hebben op zichzelf niets te maken met zelfrijdende auto’s. De connected-car-technieken zijn gericht op het registreren van data, terwijl voor een zelfrijdende auto techniek nodig is die niet alleen waarneemt, maar ook handelt. Er is met connected car-techniek echter wel een hoge mate van automatisering mogelijk. Je zou dit het zelfbeherende wagenpark kunnen noemen. Want een connected car-systeem is aan te sluiten op alle mogelijke andere datasystemen, zoals de rittenplanning, de agenda van de berijder en het boekingssysteem van de dealer. Als een auto in een wagenpark dan aan een beurt toe is, kan de auto zelf een dag reserveren voor werkplaatsbezoek en een afspraak maken bij de dealer.
En als de telematica is gekoppeld aan de boekhouding van het bedrijf kan er ook helemaal geautomatiseerd worden besloten om een auto die bijna aan het einde van zijn looptijd is, vervroegd of juist wat later af te stoten. Zo’n besluit moet dan natuurlijk eerst aan de wagenparkbeheerder of de financieel directeur worden voorgelegd, maar het systeem kan het voorstel voorbereiden.
