Zero-emissiezones: primeur voor Maastricht, invoering hapert volgens Natuur en Milieu
Maastricht neemt als eerste gemeente in Nederland binnenkort het definitieve verkeersbesluit ten aanzien van de zero-emissiezone. Eind april hoopt de gemeente het ontheffingsbeleid vast te stellen en te publiceren.
In andere gemeenten gaat het niet even voorspoedig, concludeert natuurbeschermings- en milieuorganisatie Natuur & Milieu na onderzoek. Het aantal gemeentes dat per 1 januari 2025 zero-emissiezones invoert kleiner is dan beoogd. De ontwikkelingen zetten het behalen van doelen voor klimaat- en luchtkwaliteit onder druk, stelt de organisatie.
Cruciaal jaar
“In 2024 beslissen de betrokken gemeenteraden over de emissievrijezone. Dit is een cruciaal jaar. We roepen hen allen op om de zone zo snel mogelijk in te voeren”, zegt Nienke Onnen, programmaleider bij Natuur & Milieu. Van de 33 gemeenten die een emissievrije zone gaan invoeren, doet slechts de helft dit per 1 januari 2025, stelt Natuur & Milieu.
De gemeenten die wel zero-emissiezones invoeren, stellen hun eigen beleid op. In Maastricht zijn de regels aangescherpt na het inzien van 71 zienswijzen van ondernemers. De belangrijkste aanpassing is de afwijkingsbevoegdheid voor ondernemers die vanwege netcongestie niet kunnen overstappen op emissieloos vervoer. Wethouder John Aarts schrijft: ‘Het invoeren van ZE-zones is voor alle gemeenten in Nederland nieuw. We gaan hier samen ervaring mee opdoen en zullen doorlopend monitoren hoe zaken als ontheffingsverlening en handhaving in de praktijk verlopen.’ Ook marktkooplui krijgen in Maastricht een uitzondering tot 2030, wat betekent dat zij niet voor die tijd een milieuvriendelijker voertuig hoeven aan te schaffen om het centrum in te komen.
Ontheffing
In Groningen zijn grijze kentekens zonder ontheffing alleen welkom om te laden, lossen of een dienst verlenen tussen 05:00. en 12:00 in het gebied gebied Binnenstad, Westerhaven en Sledemennerbuurt. Na 12:00 uur hebben auto’s met een grijs kenteken dus een incidentele of een jaarontheffing nodig.
Ondernemers reageren hier teleurgesteld op. “Ik gebruik mijn bedrijfswagen ook nog wel eens privé”, zegt een Groningse mkb’er die niet bij naam genoemd wil worden aan F&M. “Nu heb ik een rijontheffing nodig om überhaupt de stad in te gaan.” Een rijontheffing voor een brandstofauto kost per jaar 380 euro. Voor een emissieloze auto is dat 110 euro. Incidentele rijontheffingen kosten tussen de 2 en 5 euro voor een dag. Mkb’ers kunnen wel met een personenwagen de stad in.
De gemeente Rotterdam stelt in het concept-verkeersbesluit dat Euro5-bakwagens (lichte vrachtwagens met een cabine en laadbak op één chassis) tot 1 januari 2030 in de uitstootvrije zones zijn toegestaan als zij op kenteken zijn gezet tussen 2017 en 2025, zo meldt Fleet & Mobility. Den Haag scherpt op zijn beurt de regels juist aan. De hofstad maakte in de kerstvakantie bekend dat de zero-emissiezone een flink stuk groter wordt dan aanvankelijk gecommuniceerd. “Deze verschillen komen omdat het landelijke regelgeving betreft die regionaal wordt ingevoerd”, legt Elske van de Fliert, mobiliteitsdeskundige bij adviesbureau Zero-E, uit.
Laadpalen
Onnen stelt dat de kosten over de hele levensduur van nieuwe elektrische bestelwagens lager zijn dan dieselauto’s en dat zero-emissiezones om die reden geen belemmering moeten zijn voor het werk van ondernemers. Lukt het aanschaffen van een elektrische besteller niet, dan kunnen ondernemers gebruik maken van vrijstellingen of ontheffingen, stelt Onnen.
Ook de kritiek over het gebrek aan laadinfrastructuur pareert Onnen. “We lopen zelfs voor op het plaatsen van publieke laadpalen in ons land.” Onnen stelt dat gemeenten naar feiten moeten kijken om zo een keuze te maken in besluitvorming over zero-emissiezones. “Het is namelijk zonde als gemeentes hun zero-emissiezone uitstellen op basis van de verkeerde informatie”, aldus Onnen.
